Preek Heemse, 16 juni 2024

Tekst: Zondag 44a

 

Geliefde gemeente,

[#1] Waar verlang je naar? Wat wil je nog graag doen?

Wat is nu echt belangrijk is in je leven.

Wanneer iemand overleden is, dan tellen vaak niet de materiele dingen, als je terugkijkt.

Er wordt gesproken over: behulpzame echtgenoot, liefhebbende ouder, trouwe vriend.

Hoe ze er waren voor anderen en ondersteuning gaven in tijd of geld.

Het gaat niet over de auto waar ze in reden, de meest bijzondere vakanties, de kleren die ze gedragen hadden, hoe duur het huis was waar ze in woonden.  

Dat bepaalt niet hoe we iemand herinneren of dat iemand belangrijk was.

En toch … onze verlangens worden vaak gestuurd door zulk soort doelen.

We leven zelfs waarin bedrijven goed weten hoe ze verlangens moeten opwekken:  

Hoewel er geen honger is, worden velen verleid om toch naar de Mac te gaan.

Hoewel de wereld kapotgaat door de uitstoot, vliegen we soms voor de fun.

Hoewel je dak boven je hoofd hebt en eten, wil je toch zomaar meer en groter.

Als een ander iets heeft, kunnen we zomaar daar naar verlangen.

 

[#2] Maar goed laten we we niet doen alsof er wat nieuws onder de zon is.

Prediker beschrijft al: welk voordeel heeft de mens van alles at hij verworven heeft. Van alles waarvoor hij zich afmat onder de zon?

Ook het tiende gebod getuigt van kennis van het hart van de mens.

We worden opgeroepen om de zinnen niet op het huis van de ander te zetten.

Dus om je verlangen te sturen.

Het is altijd een wonderlijk rijtje aan het eind van de wet, waarom deze volgorde?

Maar als je er naar kijkt ook wel logisch, maar dan 3000 jaar geleden.  

De schrijver bedoelt met het huis meer dan plek om te wonen, maar alles wat je hebt.

Dan vult hij dat aan met de echtgenote, het personeel, de dieren en volgens de bezittingen.  

In Deuteronomium begint hij met de echtgenote, als het kostbaarste wat een mens kan bezitten. Vervolgens gaat hij van het huis (je woonplaats), je veld (de werkplaats), de slaaf of slavin (het personeel), de os en ezel (de dieren waarmee je werkt).

Ook al is het gras bij de buren groener … verlang niet naar haar man/zijn vrouw, huis, werk en spullen!

[#3] In het tiende gebod kijken we naar binnen. Naar de verlangens van je hart.

Het gaat niet over dat 8000 euro steelt van een ander, dat je een relatie begint met je getrouwde collega, over dat je geweld gebruikt tegen je naaste.

Het gaat over de verlangens van je hart: over dat Achan de schat bij Jericho zag (Jozua 7:21): ik zag een prachtige mantel, zilver en goud, ik kon mijn ogen er niet vanaf houden. Dat David keek naar een Batseba die aan het baden was en ze was heel mooi om te zien! (1 Sam 11:2). Over de verlangens naar lekkernijen, naar drank en geld waar we net in Spreuken over lazen.

Verlangens die niemand kan zien, waarvoor geen recht je kan veroordelen.

Het zijn verlangens die alleen God ziet en die vroeg of laat aan het licht komen.

Waar God over zal oordelen: verlangens die bepalen in welke richting je leven gaat.

 

[#4] Nu wil dat niet zeggen dat verlangens per se verkeerd zijn!

Als Adam en Eva door het paradijs lopen zien ze dat er aanlokkelijke bomen zijn met heerlijke vruchten om van te eten. Adam verlangt naar een vrouw.

God geeft hem Eva, een vrouw van zijn verlangen. Hij zingt het uit hoe blij hij is met haar!

Eindelijk een gelijk aan mij! Dit is ze, mijn eigen vlees en bloed!

Juist Prediker beschrijft hoe kunt genieten van lekker eten en goed glas wijn.

Je mag genieten van je bezittingen, van de zegeningen die God je geeft.

Maar … het punt in het 10e gebod is, dat je geen dier moet zijn.

Een dier dat zich laat sturen door zijn lusten en begeerten.

De lust is helemaal bezeten van het hebben, van het begeren wat de ander heeft.

Het is de eerste zonde: Eva was niet tevreden met het beeld van God zijn,

ze wilde zijn als God. Daarom at ze van de boom. Gaf ze toe aan de duivel.

Bij een kind kun je zien dat het 100 speelgoedjes kan hebben, en zelfs als het er 200 heeft wil het nog spelen met dat speelgoedje dat de ander heeft!

Je wilt een groter huis, nog een auto, indruk maken op je omgeving.

In de sport kan het verlangen naar prestaties leiden tot omkoping of doping.

Eergevoel kan maken dat je een bepaalde functie of baan wilt, in je club of in de kerk.  

David wil als hij alles heeft, Batseba als vrouw hebben en hij laat Uria vermoorden.

Jij wilde dat schaapje van de arme man hebben, terwijl je zelf zoveel had (zegt Natan).  

Salomo heeft alle wijsheid van God gekregen, maar wil 1000 vrouwen hebben.

Achab heeft veel landerijen, maar hij wil de wijngaard van Nabot er nog bij hebben.

Als hij zijn zin niet krijgt …  gaat hij als een klein kind liggen mokken in bed.   

Mooie en goede verlangens kunnen je juist veel brengen. Je geniet van het goede.

Je verlangt naar samen-zijn, samen dingen ondernemen.

Je verlangt naar liefde en Gods vaderzorg.

Je verlangt naar mooie sportieve prestaties, naar genieten van Gods schepping.

Je verlangt naar een goede baan; verlangt naar zingen, naar Gods aanwezigheid.

Wees mijn verlangen, O Heer, van mijn hart. Leer mij U kennen in vreugde en smart!

Verlangen is niet fout, maar verlangens kunnen wel fout zijn of worden.

Daarom komt het erop aan je verlangens te sturen!

 

[#5] Ik zei al: we zijn geen redeloze dieren. We staan bloot aan verleidingen van de duivel.

We mogen bidden dat God niet in verzoeking leidt, maar verlost van de duivel.

Want hij probeert juist het mooie kapot te maken en in spelen op onze begeerte.

Zo deed hij dat bij Jezus in de woestijn, juist toen Jezus 40 dagen niet gegeten had.

Hij wilde wel van de stenen brood maken, Jezus van de tempel laten springen zodat het volk zou juichen. Jezus alle macht geven, als Hij zou knielen voor hem.

Maar Jezus hield stand. Hij bezweek niet voor de verleidingen.

Er kan een verlangen zijn. Maar de vraag is wat doe je ermee? Weersta je het?

Als je oog je tot zonde verleidt ruk het uit! Als je hand je tot zonde verleidt hak hem af!
Dat is hoe Jezus ons leert radicaal om te gaan met verleidingen.

Als je te veel achter je telefoon zit, leg hem dan helemaal weg.

Als je te veel drinkt spoel de fles dan door de gootsteen.

Als je je verkeerde liefde voelt tot iemand verbreek dan alle contact.

Luther zei: je kunt niet voorkomen dat een vogel op je hoofd land, maar je kunt wel voorkomen dat die vogel daar een nest bouwt.

Niemand kan voorkomen dat hij een verkeerde gedachte heeft,

maar ban hem uit, weersta hem, zorg dat er geen zonde geboren kan worden.

In Openbaring staat dat we leven in een tijd waarin veel verzoekingen op ons af komen.

Net zoals het volk van God in de woestijn beproefd werd.

Maar God zal niet toestaan dat we boven vermogen verzocht worden (1 Kor 10).

Bid dat Hij je de kracht mag geven de verleiding en verzoeking te weerstaan.

 

[#6] Tegelijk geeft God daar middelen voor. Allereerst door zijn woord.

Wat is het goed om te lezen in het boek Spreuken. Wijsheid weet van de verleidingen.

In een soort gedichtje word je gewaarschuwd voor de alcohol.

Het lijkt soms zo onschuldig, geeft ontspanning en gezelligheid.

Maar dan staat die fles naast de bank en drink je soms zomaar te veel.

Of bieden ze je nog een biertje aan en kun je de groepsdruk niet weerstaan.

Maar de drank maakt je klagend, zorgt voor ruzie, gewond, laat je er slecht uitzien.  

Al fonkelt het nog zo en ziet het er lekker uit, het bijt je als een slang.

Je wordt afgerost en geslagen, en vervolgens verlang je weer naar drank.

Het gaat ook over lekkernijen: juist bij een machtige moet je je er niet door laten verleiden.

Juist bij bijv. de koning moet je je gedragen en niet kijken naar de lekkernijen naast je.

Je moet je gulzigheid bedwingen, ook al houd je van een goede maaltijd.

Een klein moment van bedwingen, maar daardoor voorkom je veel problemen.

 

Dan de rijkdom: sommige mensen zijn altijd zo druk met geld.

Met steeds weer werken en meer verdienen.

Sommigen zetten relaties en vriendschappen op het spel om een paar euro.

Ze doen alsof ze het geld mee kunnen nemen na hun leven.

Wijsheid waarschuwt ervoor: als je denkt het te pakken te hebben, vliegt het zomaar weg.

Zoals een schitterende arend ergens kan zitten, en je nadert … en hij vliegt weg! 

 

[#7] Spreuken is leerzaam, is praktisch. Maar vanuit Paulus mogen we leren hoe ons hart anders kan worden. Uiteindelijk draait het erom of je tevreden kunt zijn met wat je hebt.

Paulus dankt in zijn brief voor de ondersteuning die hij uit Filippi mocht krijgen.

Hij is dankbaar dat ze hem helpen in de gevangenis, zoals hem eerder geholpen hebben.

Niet door voor jezelf te houden, door meer te verlangen, maar door te delen groeit je geluk.

In het Joods is daar het woord Simcha voor: de vreugde van het delen.

Zoals ze samen maaltijden hebben rondom de offers.

Zo zal God ook dit offer van hen zegenen!

Tegelijk zegt Paulus daarbij: ik ben niet afhankelijk van jullie steun en hulp.

Ik heb veel meegemaakt in het leven: overvloed en honger; rijkdom en gebrek.

Ik heb alle dingen aan den lijve ondervonden.

Maar ik ben bestand tegen alles door Hem die mij kracht geeft.

Wat een diepe zin: niet een filosofische of oosterse wijsheid van begeerten beteugelen.

Maar een wijsheid van Christus. Hij komt in je hart wonen. Door zijn Geest

Hij heeft tevredenheid geleerd.

Degene die Paulus heeft leren kennen, van wiens woorden hij mag leven, geeft hem kracht. 
Het is alsof hij aan het infuus ligt: bijzondere kracht krijgt. Met Jezus verbonden is.

Zijn hart wordt gevuld met de liefde van Christus. Hij laat de Geest in zijn hart wonen.

Zo wordt hij vervuld van wijsheid, kracht, liefde, energie, bemoediging.

Als ik zwak ben ben ik sterk: ik vermag alle dingen door hem die mij kracht geeft.

Wees mijn verlangen o Heer van mijn hart. Dat maakt je tevreden:

Dan pas ben je rijk!

Amen.