Preek Heemse, 30 juni 2024

Tekst: Job 18 en 19

 

Thema: Als je alles een keer kwijtraakt, wat is dan de zin van het leven?  

 

Geliefde gemeente,

[#1 alles raak je een keer kwijt] Iets verliezen, iets kwijtraken …

Iemand zei: ‘uiteindelijk raak je alles hier op aarde kwijt’.

Als je daarover naar gaat denken dan is dat wel zo.

In je leven raak je veel kwijt. Dat begint klein.

Als kind kun je die knuffel kwijtraken waar je zo aan gehecht was.

Je laat de basisschool achter je, en later de middelbare school.  

Sommige vriendschappen raak je kwijt, soms langzaam, soms door een ruzie.

Je kunt je gezondheid kwijt raken, met alle gevolgen van dien.

Je toekomstplaatje van een partner of kinderen hebben kun je los moeten laten.

[#2 de pijn van het verliezen] Het kan veel pijn doen als je iets kwijtraakt! Waarom?  

Omdat je soms voor iets leeft. Omdat sommige dingen je leven zin en waarde geven.

Iemand die een kind verloor door een ongeluk zei: de glans van leven is verdwenen.

Iemand die zijn bedrijf of baan kwijt raakt, ziet zijn levenswerk verdwijnen,

waar je vele uren ingestopt hebt, offers voor gebracht hebt,

elke dag om 7:00u voor bent opgestaan, vaak voor overgewerkt hebt.

Als je dan opeens met lege handen staat: wie ben je dan nog? Wat heb je dan nog?

Of als het gaat om je gezondheid: je was blij dat  je jezelf kon redden.

Trots op wat je allemaal kan: je kracht, je uithoudingsvermogen, wat je kon doen voor anderen.

Maar wie ben je nog als je het kwijt bent: als je pijn hebt, niet zoveel meer kan?

Als anderen juist voor jou moeten gaan zorgen. Hoe waardevol is leven dan nog?

[#3 wat ben je waard voor God] Ik las dat veel jongeren worstelen met die vraag: ‘wat voor zin heeft het leven?’

Iemand zei het zo: ‘Waarom moeten we leven, als je er toch zoveel verlies en pijn is?

Vandaag willen we aan de hand van het boek Job, die vraag stellen:

Wat blijft er over? Wat kunnen we voor elkaar betekenen en samen verlies dragen?  

Wat kunnen we via Job leren van het leven? Van verlies? Van wie God is?

[#4 alles kwijt] Job leefde lang geleden, was geliefd, was rijk, iedereen keek naar hem op.  

God was dankbaar voor hem, maar de duivel zei: Hij gelooft alleen omdat hij zoveel heeft.

Als je een kind krijgt, een jubileum viert, een gave vakantie hebt ben je eerder dankbaar.

Geloof jij, gelooft Job, omdat het goed met je gaat? Om al je zegeningen?

Wat als je in de crisis komt? Als het moeilijk wordt? De duivel gaat het testen!

De Sabeeërs komen en stelen zijn runderen die de ploeg trokken.  

De bliksem slaat in en het vuur verteert zijn de schapen en geiten, en ook zijn knechten.

De Chaldeeën overvallen de knechten van Job en roven de kamelen.

Door een storm komen zijn zeven zonen en drie dochters om.

En Job? Hij zegt: ‘de Heer heeft gegeven, de Heer heeft genomen, de naam des Heren zij geloofd’

Dan zegt de duivel: zijn leven is hem alles waard!

Job wordt van voetzool tot kruin bedekt met allemaal zweren.

Daar zit Job dan in het stof en vuil, zich met een scherft te krabben.

Ook al zegt zijn vrouw: ‘zeg God vaarwel!’. Job doet het niet.

Maar Hij heeft wel veel vragen. Alles is hij kwijt …

maar gelukkig denk je. Hij heeft vrienden. Die helpen misschien wel.

Wat is dat geweldig: als er mensen om je heen staan. Als je niet alleen gelaten wordt.

Als iemand echt naar je luistert, een arm over je schouder legt, je ondersteunt.

Even samen dat kopje koffie, dat biertje, het elkaar aanvoelen en begrijpen.

Je hoeft het niet alleen te doen. Wij staan om je heen!

Je kunt een intieme vrede voelen door samen te zijn

[#5 Bildad eigen fout] Maar wat doen die vrienden? Als het slecht met Job gaat?

Misschien ken je het liedje: als je wint dan hebt je vrienden.

Als je wint, dan ben je nooit meer alleen, nooit meer alleen.

Maar als je niet wint … als je een loser bent?

De vrienden helpen Job niet, maar ze veroordelen hem.

Als het niet goed met je gaat, heb je iets verkeerd gedaan!

Terwijl Job zich verdedigt en zegt dat hij niets verkeerd hebt gedaan.

Komt de beschuldigende Bildad: wat een woorden, wat een geklets.

Waarom doen jullie alsof wij onnozel zijn. Jullie soort mensen probeert zich nog te verdedigen.

Denk je dat voor jou de wereld opeens door elkaar wordt geschud,

een rots van zijn plaats wordt getild? De wereldorde verander je niet: je bent slecht!

Hij houdt een preek over de goddeloze: als je niet met God rekent?

Dan ben je niet meer in het licht, maar kom je in het donker.

Niet meer in de plaats maar wensen in het licht zitten, in de tent, maar buiten ver weg.

Zijn zekere tred, wordt een krampachtige loop … hij struikelt bijna.

Van een imposante boom wordt hij een stel verdrogende takken.

Niemand zal hem meer kennen, jonge mensen staan verschrikt over zijn lot.

 

Bildad preekt over de hel, over het oordeel.

Je zou kunnen zeggen: prima Bildad als je zo praat over iemand die slecht is en verkeerd.

Over hoe het kwaad bestraft zal worden. Maar je zit naast je vriend, naast Job.

Hij mag zich niet verdedigen, je snoert hem de mond. Je zet hem weg.

Je betrekt jou simpele gedachte op Job: hij heeft het slecht, dus hij is fout.

 

[#6 Ben jij er? ] het is verschrikkelijk als mensen je zo weg zouden zetten.

Dat zou jij nooit doen, toch? Maar hoe kan het dan dat als je wint je vrienden hebt?

En als je niet wint … als je constant problemen hebt, als je niets terug kan doen.

Vriendschap kan kennelijk soms een illusie zijn. Dat als het slecht gaat, dat ze je verlaten.

Misschien wel van alles beschuldigen, of zeggen dat je het aan jezelf te danken hebt.

Iemand die stinkt; iemand die geen contacten heeft; daar waar het een zooitje is.

Iemand die veel pijn heeft en verbitterd is: ga je daarheen? Blijft het je vriend?

Ik heb zoveel respect voor degenen die daar toch tijd voor maken.

Die de ander zien als mens, en zijn naaste liefheeft!

 

[#7 eigen Bildad] Het tweede is: Gaan je soms niet zo niet met jezelf om. Dat je jezelf wegzet?

Dat we ook aan God gaan denken op een manier van:

als het mis gaat, heb ik vast wat verkeerd gedaan.   

Je vraagt: waar heb ik dit aan verdiend? Ik heb toch niet wat verkeerd gedaan.

Je raakt iets kwijt, je verliest iets, je wordt ziek: ik zal het wel ergens aan verdiend hebben.

Zo zijn sommige ideeën over God,

maar zo werkt ook de samenleving: je moet het leven zelf maken.

Als je dit denken overneemt kun je ook zomaar het vertrouwen in God en jezelf kwijtraken.

Wij kunnen niet in de hemel kijken, maar via het boek van Job weten we dat God dit niet wil.

Die simpele theologie, die gedachten over jezelf: pas daarvoor op!

Het leven wordt niet waardevol doordat het goed gaat, door wat je hier aan geluk en bezit hebt.

Want als je denk dat God zo is … dan kom je met zo’n verkeerd Godsbeeld in de knoop als het moeilijk wordt.

 

[#8 God en mij] Met Bildad komen we niet verder. Gelukkig wil God ons ook helpen en troosten.

Dat mag door de woorden van Job. Gelukkig hebben wij zijn antwoord op Bildad.

Job zegt dat zelf heel duidelijk! Houden jullie nou eens op met mij kwetsen en pijn doen!

Jullie zeggen dat ik fouten heb gemaakt. Jullie maken mij zwart.

Ik zou het zelf verdiend hebben.

Maar luister nu eens goed: stel nu dat het waar is, dat ik iets fout heb gedaan.

Dan is het toch iets tussen mij en God.

Dan hoeven jullie er toch niet een keer hard overheen te gaan, ruzie met mij te maken?

Kennelijk vinden jullie jezelf beter. Voel je je boven mij staan. In staat om te oordelen.

Job zet hen duidelijk op hun plaats. Hij laat zijn gevoel van geluk niet bepalen door anderen.

De zin van het leven is iets tussen God en Hem. Die waarde wil hij bij God ontdekken.

 

[#9 nog meer alleen] Mensen kunnen soms daarbij in de weg zitten.

Het is denk ik heel herkenbaar dat je bij verlies soms nog meer pijn krijgt door eenzaamheid.

Job beschrijft hoe hij in een nog diepere fase van verlies komt. Nog één keer zien we zijn pijn.

Job zegt duidelijk dat dit niet eerlijk is, dat hij dit niet verdiend heeft.

Hij zegt niet dat hij niets fout heeft gedaan, maar hij is geen zondaar.

En toch … het gaat steeds slechter met hem.

Zijn vrouw walgt van zijn adem.

Zijn broers deinzen terug omdat hij stinkt.

Zijn naaste vrienden verafschuwen hem.

Zijn verwanten verwijderen zich.

Zijn naaste familie ziet hem met afschuw aan.

Zijn bedienden luisteren niet naar hem.

Waar vroeger iedereen naar hem opkeek, waar hij een voornaam en rijk man was.

Waar iedereen stil was, als Job in zijn wijsheid was uitgesproken. Luistert niet meer.

Zijn botten steken door zijn lijf … hij heeft niets meer over.

 

[#10 rots] Job smeekt een laatste keer zijn vrienden: heb toch medelijden met mij.

Hij wil zo graag dat iemand hem ziet en erkent in zijn leven.

Hij zegt zelfs: zou ik mij maar kunnen verdedigen. Mijn woorden opschrijven in een rots.

Dan zou duidelijk worden dat ik er mag zijn. Dat ik dit niet verdiend had.

Dan zou later, als hij er niet meer is, iemand het voor hem op kunnen nemen.

 

[#11 Verlosser leeft] Maar plotseling is het alsof er toch een straaltje licht doorbreekt. 

Toch zie je dat ondanks de ziekte en de pijn, opeens de ogen van Job beginnen te schitteren.

Hij denkt … ik zou het op moeten schrijven, beitelen in een rots.

Maar wat mag ik weten? God zelf kent mijn leven, kent mijn lot, kent mijn pijn.

Ik hoef het niet zelf in te brengen: er is een losser, een redder die het voor mij op zal nemen.

Een redder was in Israël iemand die voor je betaalde; iemand zoals Boaz die Ruth hielp.

Job weet dat hij een redder heeft, een losser. De losser die we kennen in Jezus Christus.

Hij die voor ons aan het kruis is gestorven. Alle valse beschuldigen van de duivel wegneemt.

Paulus kan over hem schrijven: alles kan ik verliezen, maar Jezus is voor mij winst.

Wat geweldig als je die meest kostbare schat vindt in je leven, ondanks alle omstandigheden.

 

Oke … het is maar een klein moment.

Maar het is wel een gouden moment, een lichtstraal in de duisternis.

Job vestigt zijn hoop erop dat Hij eens God zal zien, zal aanschouwen in zijn heerlijkheid.

Al weet hij niets van die plannen van de duivel, al begrijpt hij er niets van.

Hij grijpt zich vast aan God: aan zijn bestaan en aan God kunnen zien.

Al raakt hij alles kwijt: hij weet dat hij zijn waarde mag vinden in Jezus Christus.

Zijn enige houvast, zijn enige troost in leven en sterven.

 

[#12 eigen ogen zien] Dat is geen gemakkelijk antwoord: het neemt het verlies niet weg.

Maar laten we door de Geest van Job leren om goed over God te denken.

Niet anderen, niet onszelf gaan wegzetten als we veel verliezen,

maar juist ontdekken dat je waardevol bent in Gods ogen.

Dat maakt je uiteindelijk rijk.

Hij wil je via deze aardse weg, via deze woestijn soms, brengen tot nog meer heerlijkheid.

Job mocht dat in zijn eigen leven al zien en ervaren, door wat God weer teruggaf.

God zet je niet op aarde, om uiteindelijk alles af te nemen.

Wie God leert kennen en met hem verbonden wordt,

zal uiteindelijk nog veel grotere genieten en rijkdom in de hemel ontvangen!

Nooit meer verlies, nooit meer gemis, nooit meer alleen maar een leven dat straalt van geluk. Amen