Preek gehouden Heemse, 17 maart 2024

Tekst: Jeremia 32

 

Geliefde gemeente,

[#1] Ga je dat huis of auto nu wel of niet kopen?

Is het handig nu zonnepanelen aan te schaffen? Om die studie te beginnen?

Ga je aan die nieuwe baan beginnen, terwijl je weet wat je hebt?

Gaan we nu meer geld investeren in het bedrijf of in de boerderij?

Als je kiest om het te doen, zit je straks misschien bij de notaris om te tekenen.

Maar is het wijs? Het zijn vaak lastige overwegingen, want je kan niet in de toekomst kijken.

Het is nu al lastig, maar als er een zware economische crisis is waarin iedereen tekort heeft.

Als er een acute oorlogsdreiging is er de wapens op ons land gericht staan.

Als je een huis of bedrijf in Oekraïne hebt. Of als je net hoorde dat je ernstig ziek bent.

Dan kan je zomaar er vanaf zien. Dan kun je alle hoop en moed verliezen.

Je verstoppen onder de dekens. Geen stappen meer nemen of juist wegvluchten.

Als je het echt lastig hebt en alles is bijna op, ga je dan je laatste zaad zaaien,

terwijl je van dat graan ook nog een paar broden had kunnen bakken?

Durf je te hopen op een nieuwe oogst?

Wellicht kan de psycholoog je helpen om nog een beetje positief te denken.

Of ben je zo’n ondernemer dat je altijd wel weer durft te investeren.

 

[#2] Kan het geloof je in zo’n moeilijke situatie helpen?

Het is geen oorlog, maar we kunnen wel onze twijfels, vragen en onzekerheid kennen.

Soms wel weg willen kruipen …

Vanmorgen willen we, op weg naar Goede Vrijdag en Pasen, leren van Jeremia.

Het volk leed onder de straf en boosheid van God over hun zonden.

God had hen een mooi land gegeven met melk, honing, huizen, olijven en druiven.

Maar ze hadden tegen God gekozen. Ze waren naar de afgoden gegaan.

Hadden op zichzelf gebouwd en op de waterbakken die ze gebouwd hadden.

Nu staan de Babyloniërs voor de stad: ze willen Jeruzalem verwoesten.

Ze hebben speren, bouwen dammen en belegeringswerken, vallen de stad aan.

Vele dorpen zijn al verwoest, de velden platgebrand, de inwoners ontvoert.

Een hopeloze situatie. Zeker ook voor Jeremia. Hij die door God gezonden is.

Hij zit in de gevangenis. De koning wil niet luisteren, duldt geen tegenspraak.

Als een soort Poetin uit die tijd duldt hij geen protest. De koning wil zich niet bekeren.

Jeremia is gearresteerd, zoals zo vaak boodschappers van God gearresteerd zijn.

Denk aan Jozef bij de Farao, Daniel in de Leeuwenkuil, Johannes en Jakobus.

Zoals ook Jezus zelf, als Gods hoogste boodschapper gearresteerd werd.

Gevangen genomen en geslagen, terwijl hij slechts goed deed en de mensen wees op God!

Als Gods toorn over de zonde zo groot is, als de doorwerking van oorlog en ziekte zo groot is.

dan zou je toch alle moed opgeven. Als er steeds weer honger is, wie helpt dan vluchtelingen?

Als de aarde zo opwarmt en de zeespiegel stijgt, wie durft er dan nog kinderen te krijgen?

Als de zonde zo diep in ons zit: wie durft er dan nog te trouwen. Vooruit te kijken?

Als de duivel zoveel in zijn macht krijgt. Zoveel kapot maakt. Wie gaat er dan kopen?

 

[#3] Maar dan komt midden in die machteloze situatie, in de hopeloosheid,

Gods geweldige boodschap. ‘Jeremia! Jeremia! Ja, jij daar in de cel.

Er komt iemand naar je toe en die zal je vragen een akker, een stuk land te kopen.’

Huh? Alle akkers liggen er woest bij, niemand gaat nu zaaien, je kan niet oogsten.

Waarom nu een akker kopen? ‘Luister Jeremia die akker moet je kopen!’

Het is een akker van iemand uit je familie, die moet hem verkopen, heeft schulden.

Maar jij moet volgens Gods wet optreden als losser, als vrijkoper (lees maar eens Lev. 25!).

Zo kun je die akker in je familie houden! En zoals Jezus door zijn sterven,

Ons vrij zal kopen, voor ons zal betalen, ons zal redden, de zondeschuld wegneemt.

Zo gaat Jeremia die akker kopen: want, zegt de Heer, straks, na de donkere nacht,

Zullen er in Israël weer akkers, wijngaarden en huizen verkocht worden.

Zal er weer gezaaid en geoogst worden, worden eer gouden schoven thuisgebracht.

Dansen de mensen in de straten, spelen de kinderen op de pleinen.

 

In dit troostboek van Jeremia over een nieuw begin, het nieuwe verbond.

Klinken niet alleen mooie woorden, maar gebeurt er ook werkelijk iets.

Er wordt geld afgewogen, er wordt een contract op gesteld door de notaris.

Een wordt in een pot gestopt, en een kunnen ze inzien. De akker is gekocht.

Blijft in de familie. Jeremia heeft er zelf 17 sjekels voor betaalt.

Jeremia spreekt niet alleen mooi, hij voegt de daad, het geld bij het woord.

Hij investeert in de toekomst. Wat een machtig teken!

Als de straf betaald is, Gods toorn gedragen, zal er een nieuw verbond komen.

 

Daarom: al zit de zonde in ons nog zo diep, kunnen we God zo makkelijk vergeten.

Al is Gods toorn over de zonde nog zo groot, en is er zoveel kapot in deze wereld.

Zou ik nog vrezen, als Christus voor die zonde heeft geleden, de straf heeft gedragen?

Daar kunnen we soms zo stoer over zingen: Zou ik nog vrezen? Jezus overwinnaar!

Al gaat de storm te keer, al gaan de lichten uit, vertrouw maar op de Heer.

Maar is het meer dan woorden?

Maakt het werkelijk verschil tussen jou en iemand die Jezus niet kent?

Dat je op Gods toekomst blijven open bij een onrustige politieke situatie.

Dat je vertrouwen houdt, ook als ziekte of dood heel dichtbij komen.

Als je onzeker bent over je baan of mogelijke investeringen.

Om op te komen voor Gods schepping en zijn wereld te beschermen.

Durf je te leven, naar de notaris te gaan, te trouwen, omdat de toekomst veilig is in God?

Jeremia mag, midden in de dood, Gods toekomst schilderen in de schitterendste kleuren.

Een nieuw begin, een volk vol liefde, een geweldige toekomst. Wat een belofte van het verbond!

 

[#4] Het boeiendste van dit hoofdstuk vind ik wel dat je ook ziet dat het niet altijd makkelijk is.

Jeremia verricht zo’n geweldige geloofsdaad. Hij koopt die akker!

Wat een vertrouwen heeft die profeet, zeggen de mensen. De vijand zo dichtbij.

Toch koopt hij die akker! Maar niets menselijks is Jeremia vreemd.

Als de dag voorbij is, als het donker is in zijn cel, telt hij zijn geldstukken nog eens na.

Dit heeft mij wel een lieve duit gekost. Dat geld ben ik kwijt.

Mijn spaarrekening is een stuk kleiner. Ik kan er niets anders voor kopen.

Zal ik er ooit nog iets van terug zien? Was dit geen durfinvestering?

 

Wie een beetje vertrouwt is met de twijfel van het menselijk hart, die begrijpt wat er dan gebeurt.

Hij raakt zijn vaste vertrouwen op God kwijt.

Zoals je soms heel sterk kan zijn rondom een begrafenis.  

Zoals je met elkaar, elkaar soms moed en troost in kan zingen.

Zo kun je daarna ook weer in allerlei vragen, moeiten en verdriet terecht komen.

De profeet kan het mooi zeggen, een dominee kan zelf mooie woorden spreken:

Maar als hij zelf, als ik zelf op de proef gesteld wordt, in een dip raak?

Het kan zomaar zijn dat je het niet zo erg meer voelt.

Zoals Elia eens in de woestijn lag, na zijn machtige teken op de Karmel.

Zoals David het uit kan roepen: mijn ziel wat ben je zo verslagen.

Wat heb ik aan God? Wat heb ik aan mijn geloof? Wat heb ik aan de kerk?

Maar dan doet Jeremia wat je dan alleen kan doen.

Naar God gaan. Hij gaat bidden. Heft zijn handen op. Hij noemt de grote daden van de Heer.

Hoe Hij altijd trouw is geweest, het volk bevrijd heeft, alles leidt.

Hij legt het aan Hem voor: waarom moest ik die akker kopen?

God bemoedigt hem door te wijzen op zijn nieuw begin.

Het volk zal gestraft worden, maar als de schuld betaalt is komt het goed.

Jezus moet eerst sterven, de graankorrel moet in de akker, maar hij zal overwinnen !

Zo is zijn geloof niet een kapitaal dat op de bankrekening staat,

Maar waar hij verder niet aankomt. Hij gebruikt het: Hij koopt die akker.

Hij betrekt het op zijn eigen leven, met vragen, twijfels, zorgen, het komt in zijn hart.

 

[#5] Ik hoop dat deze preek je helpt in jouw situatie, met jouw opleiding,

Baan, huis, ziekte, zorgen, toekomst. Om in jouw situatie Pasen te gaan vieren.

Het wordt straks weer Goede Vrijdag en Pasen. Je viert het vast niet voor de eerste keer.

Jeremia hoorde ook niet voor de eerste keer over Gods hoop en nieuwe verbond.

Maar er was weer veel gebeurd … de vijand kwam dichterbij, hij zat gevangen, twijfelde.

Er is ook dit jaar weer veel gebeurd, tussen vorige Pasen en deze Pasen.

God is niet veranderd, dat kapitaal op de bankrekening dat staat er.

Maar lukt het je ook om het te gebruiken voor jouw leven:

Dat je ziet: dat offer van Jezus, zijn lijdensweg was maar niet eens, ver weg,

Maar die betrek ik op mijn eigen leven, hoop, vertrouwen, zorgen en toekomst.

God wil een toekomst geven vol van hoop.

Hij wil je helpen om vandaag al dat te pakken en er voluit vanuit te leven.

Zoals Luther zei: Ook al weet ik dat Jezus eens terug komt,

en misschien is het morgen wel, toch plant ik vandaag een boom. Amen.